Pripremio: Toni Babić (student UNSA – Veterinarski fakultet)
Prvi stanovnici naše laboratorije bile su ribice iz porodice Cyprinidae (šarana) tačnije Danio rerio (zebrice) (slika 1). Od osnivanja našeg laboratorija pri Katedri za Fiziologiju (UNSA- Veterinarski fakultet) stavili smo akcenat na ovu vrstu riba, obzirom da ova je ona jedna od najzastupjenih u naučno istraživačkom radu kako u svijetu tako i kod nas.
Zebrice su tropske ribe koje vode porijeklo iz Indije. U Europu su uvezene 1905. godine. Zbog jednostavnog načina uzgoja, svoje nezahtjevnosti i jednostavnog razmnožavanja vrlo su popularne u slatkovodnoj akvaristici. U ovom tekstu ćemo vam predstaviti zebrice koje su služile kao model za različita naučna ispitivanja. Prvi naučno istraživački rad u kojem su zebrice korištene kao model objavio je George Streisinger 1981. godine. Nakon toga stvorene su baze podataka koje detaljno opisuju razvojne stadije i sekvencioniranje genoma. Između zebrica i ostalih kičmenjaka postoji velika sličnost u ćelijskoj strukturi, anatomiji i fiziologiji, a posebno tokom ranog razvoja (Aparicio i sur., 2002). Ovi podaci daju veliku podlogu za dalja naučna istraživanja. Sekvencioniranjem je dokazano da zebrice i ljudi djele 70% genoma, od kojih je 84% gena povezano sa istim genetskim bolestima (Howe i sur.,2013) (slika 2.).
Prednosti zebrica u odnosu na druge modele su u tome što imaju veliku sposobnost reprodukcije. Jedna ženka u idealnim uslovima može izbaciti do 200 jajašaca. Embrioni su izdržljivi što olakšava manipulaciju i praćenje. Embrionalni razvoj je kratak i traje oko 24h što omogućva kraće trajanje istraživanja. Optička vidljivost embriona i ličinke omogućava praćenje procesa, stvaranja i funkcije unutarašnjih organa (video).