Otrovne žabe

0
15383
European toad (Bufo bufo) u Plzen Zoo, Czech Republic.

Vodozemci (Amphibia) su prvi kičmenjaci na planeti koji su se prilagodili životu na kopnu. Mnoge vrste raspolažu sposobnošću da mijenjaju boju kože. Zapaženo je da sa bojom koju mijenjaju do određenog stepena, a često i potpuno, prilagođavaju svojoj okolini. Isto tako na mijenjanje boje utiču i razna stanja kao što su uzbuđenje, spolni nagon i opšte osjećanje jedinke (strah od predatora, itd…). Spadaju u karnivore. Glavnu hranu im čine insekti, crvi i puževi. Također se hrane ribljom ikrom i malim ribama, a veće vrste usuđuju se da napadnu čak i sitne sisare i ptice.

Preobražaj larvi (punoglavaca) u odrasle jedinke odvija se tako da se najprije pojavljuju zadnje noge, a tek kasnije prednje. Dok se metamorfoza ne završi punoglavci su ovisni o vodi, ovaj proces traje 3 ili više mjeseci u zavisnosti od uticaja spoljašnje sredine. Kada se ovaj kompleksni proces završi jedinke izlaze na kopno i voda im više nije presudna za život.

Na području jugoistočne Europe nastanjenje su dvije vrste otrovnih žaba, a to su Bufo Bufo – smeđa krastača i Bufo Viridis – zelena krastača.

Slika br. 1
BUFO BUFO                                           

Slika br. 2
BUFO VIRIDIS

Lučenje otrova je usko povezano sa žlijezdama koje se nalaze u koži žaba. Postoje tri vrste žlijezda, a to su: granularna (otrovna), mukozna i seromukozna.

Granularne žlijezde su nešto veće od mukoznih žlijezda. Mlade granularne žlijezde započinju svoju formaciju u epidermisu i rastu dublje u spužvasti sloj dermisa. Ove žlijezde ne započinju svoju sekreciju dok cijela ćelija ne sazrije. Toksičnost žlijezda kod žaba uveliko varira. Testiranjem na golubovima, utvrđeno je da neke vrste žaba produciraju kompletno netoksične sekrete, dok kod nekih toksičnost varira od blago toksičnih do smrtonosnih.

Do sada su otkrivena četri najbitnija toksina u izlučevinama kože žaba. To su: Batrachotoxin, Histrionicotoxins, Pumiliotoxin 251D i Epibatidine.

Najistraženiji je Batrachotoxin, koji spade u grupu neurotoxina i cardiotoxina. Najmoćniji je prirodni toksin koji je otkriven kod tzv. Pikado žaba roda Phyllobates, 60 – ih godina prošlog vijeka. Djeluje tako što se veže ireverzibilno veže za Na voltažne kanale. Dodir sa BTX dovodi do utrnulosti u tijelu, dovodi do nervne I mišićne depolarizacije, do aritmije te naposlijetku prestanka rada srca. Ove smrtonosne efekte uzrokuje tako što djeluje na prenos električnih impulsa putem akcionog potencijala.

Osim što ima neurotoksične efekte BTX ispoljava I kardiotoksične efekte. Djelovanje mu je slično kardiološkom lijeku digitoxinu koji smanjuje srčanu frekvenciju, uzrokuje ventrikularnu fibrilaciju I aritmiju. Purkinijeve ćelije u srcu su mnogo osjetljivije na BTX od ostalih ćelija u tijelu. Razlog tome je što su te ćelije mnogo veće I prijenos impulsa je direktan.

Otrovne žabe su u mogućnosti izolovati ove toksine bez da same sebe otruju, zato što u njihovom organizmu dolazi do izostavljanja jedne ili vise aminokiselina čime se mijenja konfiguracija proteinskog receptora, te se toksin ne može vezati za njega, najbolji primjer za to je prelazak aminokiseline asparagine u treonin.

Slika br.4
Batrachotoxin

Istraživanje djelovanja Batrachotoxina omogućilo je shvatanje mehanizma djelovanja Na voltažnih kanala, te djelovanju različitih supstanci na nivou ćelijske membrane.